Hoe stress je dik maakt
Wat is stress
Stress betekent letterlijk spanning. Stress heb je nodig en is normaal en gezond. Het wordt pas ongezond als je stress onbeheersbaar wordt.
Om met stress om te gaan, reageert het lichaam met een vecht-of-vlucht mechanisme. Bij de oermens ging het om reëel levensgevaar. Bij de moderne mens ligt het anders. Wij gaan gebukt onder emotionele druk (bv. baanverlies) en de steeds maar terugkerende geestelijke spanningen en irritaties (bv. fileleed, kleine pesterijen van collega’s).
Voor het lichaam maakt het niet uit of je nu in levensgevaar bent of niet. Hij reageert op iedere stresssituatie hetzelfde.
Wat gebeurt er lichamelijk bij stress:
Bij bedreiging gaan de alarmbellen in het lichaam rinkelen. Het lichaam geeft stresshormonen af (adrenaline en noradrenaline). Deze hormonen zorgen ervoor dat:
- het hartritme versnelt (is nodig om bloed naar spieren te pompen)
- de ademhaling sneller en oppervlakkiger wordt (spieren hebben zuurstof nodig)
- het bloed dikker wordt (om minder snel dood te bloeden)
- de zweetafscheiding toe neemt (tegen oververhitting).
Na de alarmfase komt er een 2e systeem op gang. Nu wordt het hormoon cortisol afgegeven. De voornaamste rol van cortisol is om ervoor te zorgen dat je op langere termijn het hoofd kunt bieden aan de bedreigende situatie.
Cortisol zorgt ervoor dat:
– je bloedsuikerspiegel stijgt (brandstof), hierdoor wordt vet gemakkelijker opgeslagen
– de activiteit van je immuunsysteem onderdrukt wordt. (herstelprocessen kunnen wachten)
Dit 2e systeem komt vooral in werking wanneer je niet kiest of kunt kiezen tussen vechten of vluchten. Dit komt voor als je niet direct merkt dat je in een onveilige situatie bevindt. Of je ontkent dat je in een stresssituatie verzeild bent geraakt (bv. “dat kan ik wel aan, zo stressgevoelig ben ik niet”). Je bent dan niet in staat om de mogelijke bedreiging weg te nemen.
Stress maakt dik
Het zit niet alleen tussen je oren dat je gaat eten als je gestrest bent. Het is ook een lichamelijke reactie. Door chronische stress raakt de hormoon huishouding uit balans. Je lichaam gaat vet opslaan en spiermassa afbreken. Je stofwisseling vertraagt en je eetlust neemt toe. Dat je eetlust toeneemt is niet zo gek, als je je benen uit je lijf gerend hebt. Maar de stresssituaties van nu kosten weinig tot geen energie (bv fileleed, verplicht etentje bij schoonmoeder). We eten terwijl we geen honger hebben. Vaak gaat de voorkeur uit naar snoep en snacks. Deze producten zijn rijk aan suiker en vet.
Verder zorgen deze producten ervoor dat je lichaam meer serotonine aan gaat maken. Serotonine maakt je rustiger en meer ontspannen. Het is dus verklaarbaar waarom we na een stressvolle dag gaan snacken en snoepen.
Rol van voeding
Voeding kan zowel een positieve als een negatieve rol spelen bij stressklachten. Verzadigd vet, cafeïne, voeding rijk aan suikers en alcohol leveren “loze” calorieën. Dat wil zeggen dat het vitamines, mineralen en energie kost om ze te verbranden. Hierdoor kan er een tekort aan deze stoffen ontstaan, waardoor het immuunsysteem minder sterk wordt. Deze voedingsfouten verhogen dus de stress en verslechteren het hele systeem.
Wat moet je eten bij stress
Een voeding rijk aan onverzadigde vetten en antioxidanten. Vette vis, noten, ei, zuivel, groente, fruit, graanproducten.
Smoothie van citrusfruit, meloen, aardbeien, zwarte bessen, pompoenpitten en yoghurt
Geroosterd volkorenbrood met makreel
Rauwkost met rode en gele paprika, tomaat, sla, zongedroogde tomaat, pijnboompitjes, beetje dressing op basis van olie
Zalmfilet met sesamzaad, quinoa, roergebakken paksoi
Tussendoor fruit (kiwi, ananas, aardbeien, sinaasappel, grapefruit, bessen), ongezouten noten of zonnebloempitten
